WITKIEWICZOWSKA PERŁA

Należy do najpiękniejszych zabytków Zakopanego. Powstała w 1908 roku, na stoku nad źródlami cieplicowymi, przy drodze Łączącej Zakopane z Morskim Okiem. Jej projektantem był Stanisław Witkiewicz, ojciec słynnego Witkacego. Drewniana kaplica pod wezwaniem Serca Jezusowego swym wyjątkowym urokiem przyciąga turystów przez cały rok.

Tereny Jaszczurówki (nazwa wzięła się stąd, że występowały tu salamandry plamiste, przez górali zwane jaszczurami) na początku wieku należały do znanej na Podhalu rodziny Uznańskich. W 1903 roku Uznańscy postanowili ufundować tu rodzinną kaplicę. Rok później kardynał Jan Puzyna wyraził zgodę na to przedsięwzięcie. Prace zostały rozpoczęte. W 1908 roku, na stoku nad źródłami cieplicowymi, przy drodze łączącej Zakopane z Morskim Okiem, stanęła, zbudowana bez użycia ani jednego gwoździa, drewniana kaplica. Jej projektantem był Stanisław Witkiewicz.

Całość wystroju — wedle projektu Witkiewicza — utrzymana była w stylu zakopiańskim. Bryła budynku w kształcie prostokąta z absydą została osadzona na wysokiej granitowej podmurówce. Podcienie kryjące taras zwieńczono drewnianą konstrukcją arkadową, zaś nad głównym wejściem znalazła się figurka Chrystusa Frasobliwego dłuta Józefa Janosa z Dębna, przykryta osobliwym daszkiem. Dwuspadowy dach kaplicy z charakterystyczną czworoboczną sygnaturką, zakończoną metalowym krzyżem, ma specjalne szczyty, na których widnieją “wschodzonce słonecka”. Cała kaplica, absyda i podcienie pokryte zostały gontami, a drzwi i ramy okienne są bogato rzeźbione i kołkowane.

Wnętrze kapliczki cechuje wielka prostota. Witkiewicz chciał, aby rzeźbiony w drewnie ołtarz główny przypominał chatę góralską. Po obu jego stronach w oknach znajdują się kolorowe witraże: z prawej strony z Matką Bożą Częstochowską i herbem Polski (Orzeł w koronie), zaś z lewej — z Matką Bożą Ostrobramską i herbem Litwy (Pogoń).

W latach pięćdziesiątych kaplica wzbogaciła się o stacje Drogi Krzyżowej, malowane na szkle przez Józefa Jana Jachymiaka, a potem jeszcze o dwa ołtarze: Matki Bożej z Dzieciątkiem i św. Józefa — wykonane, podobnie jak dębowy żyrandol, przez Józefa Janosa z Dębna.

Po rodzinie Uznańskich opiekę nad kaplicą przejęła parafia w Poroninie, potem opiekunami byli Księża Marianie, ksiądz kapelan sióstr urszulanek w Jaszczurówce-Borach, Księża Misjonarze z parafii na Olczy, a od 1984 roku ponownie Księża Marianie — z parafii na Cyrhli. Prawnym właścicielem tej perełki architektonicznej stylu zakopiańskiego jest Tatrzański Park Narodowy, który sprawuje pieczę nad zabytkiem i dba, by jeszcze długie lata mógł służyć zwiedzającym.